Tham dự Hội nghị dự kiến có: Chủ tịch Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) Saber Chowdhury; Tổng Thư ký IPU Martin Chungong; Chủ tịch Thượng viện kiêm Chủ tịch Quốc hội Myanmar Mahn Win Khaing Than; Chủ tịch Hạ nghị viện Philiinnes Alvarez Pantelon; Chủ tịch Quốc hội Timor Leste Aderito Hugo Da Costa; Tổng Thư ký Hội đồng Liên minh nghị viện Hiệp hội các nước Đông - Nam Á (AIPA) Isra Sunthornvut và hơn 200 đại biểu đến từ Quốc hội của 24 nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, cùng các đại diện của các tổ chức quốc tế...
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân tham dự và chủ trì hội nghị. Cùng tham dự có đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh; lãnh đạo nhiều Ủy ban của Quốc hội, bộ, ngành của Việt Nam.
Ban Tổ chức cho biết: Biến đổi khí hậu hiện đang là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với khu vực châu Á - Thái Bình Dương và có phạm vi ảnh hưởng rộng lớn, nhất là đối với người nghèo, những đối tượng dễ tổn thương và đặc biệt là đối với phụ nữ. Việc nhận định rõ những thách thức này là hết sức cần thiết, nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững trong khu vực. Hiện nay, Quốc hội các nước đang phát huy vai trò dẫn dắt trong việc giải quyết các vấn đề biến đổi khí hậu. Thông qua hoạt động lập pháp, giám sát, quyết định ngân sách và thực hiện chức năng đại diện, Quốc hội sẽ đề xuất và bảo đảm việc thực hiện các kế hoạch phát triển bền vững của quốc gia và khu vực.
Quốc hội Việt Nam đăng cai tổ chức Hội nghị lần này diễn ra trong bối cảnh đã tổ chức thành công Đại hội đồng IPU-132 vào năm 2015, với việc thông qua Tuyên bố Hà Nội “Các mục tiêu phát triển bền vững: Biến lời nói thành hành động”. Những vấn đề then chốt của Tuyên bố Hà Nội được phản ánh trong các văn kiện quan trọng của Hội nghị Thượng đỉnh các Chủ tịch Quốc hội trên thế giới lần thứ tư vào tháng 9-2015.
Trong năm 2016, IPU đã phối hợp với các Nghị viện thành viên tổ chức một số hội thảo chuyên đề triển khai việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) như: Hội thảo khu vực về Nghị viện và việc thực hiện các SDGs tại Bucharest, Rumani (trong hai ngày 18 và 19-4-2016).
Bên cạnh đó, tổ chức Hội thảo liên khu vực về tăng cường năng lực nghị viện và thúc đẩy thực hiện các SDGs tại Bắc Kinh, Trung Quốc (từ ngày 18 đến 20-9-2016); Hội thảo khu vực Mỹ La-tinh và Caribe về vai trò của các Nghị viện trong việc đạt được các SDGs đồng thời giảm bất bình đẳng giữa các quốc gia và trong một quốc gia tại Panama (tháng 12-2016). IPU cũng phối hợp Liên hợp quốc tổ chức Hội nghị Nghị viện hằng năm trong khuôn khổ Hội nghị biến đổi khí hậu.
Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu, trong đó, đồng bằng sông Cửu Long là một trong ba đồng bằng trên thế giới dễ bị tổn thương do nước biển dâng. Tác động của biến đổi khí hậu đối với Việt Nam là rất nghiêm trọng, là nguy cơ hiện hữu cho mục tiêu xoá đói giảm nghèo, cho việc thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ và sự phát triển bền vững của đất nước.
Nhân dịp Hội nghị này, Quốc hội Việt Nam sẽ phối hợp với IPU tổ chức Lễ công bố Bộ tiêu chí tự đánh giá việc thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững dành cho các Nghị viện do IPU cùng UNDP xây dựng; Lễ chuyển giao chức Chủ tịch Diễn đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương (APPF) giữa Quốc hội Fiji và Quốc hội Việt Nam.
Các đại biểu tham dự Hội nghị cũng sẽ dành thời gian đi thăm thực địa rừng ngập mặn tại huyện Cần Giờ, TP Hồ Chí Minh để có thể tận mắt chứng kiến, có những trải nghiệm thực tế về tác động của biến đổi khí hậu ở Việt Nam, cũng như chứng kiến sự tích cực, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu của người dân Việt Nam nói chung và của TP Hồ Chí Minh nói riêng.
Kết quả của Hội nghị lần này sẽ được chuyển đến Đại hội đồng IPU, trong đó khuyến nghị các giải pháp và hành động của Quốc hội, Chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế cùng ứng phó với biến đổi khí hậu.
Trong ba ngày làm việc, Hội nghị tập trung vào các nhóm nội dung:
· Thảo luận về các mục tiêu phát triển bền vững tập trung vào Mục tiêu về bình đẳng giới và sức khỏe trong bối cảnh ứng phó với biến đổi khí hậu.
· Thảo luận về các thách thức, cơ hội và hành động ứng phó với biến đổi khí hậu.
· Thảo luận về các cam kết quốc tế và vai trò của các cơ quan lập pháp.
· Việc huy động các nguồn lực để thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững nói chung và ứng phó với biến đổi khí hậu nói riêng.
Cũng trong ngày đầu tiên của Hội nghị chuyên đề của Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) khu vực châu Á - Thái Bình Dương về ứng phó với biến đổi khí hậu, nhiều đại biểu trong nước và quốc tế đã có những đề xuất các giải pháp và hành động của Quốc hội, Chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế cùng ứng phó với biến đổi khí hậu.
Tăng cường kết nối giữa quốc gia và khu vực
Nhiều ý kiến tham gia thảo luận tại hội nghị thể hiện trách nhiệm, tâm huyết của Quốc hội Việt Nam, sự tham gia tích cực và đóng góp ý kiến quý báu của các Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội, các Nghị sĩ và các diễn giả, chuyên gia hàng đầu về biến đổi khí hậu, phát triển bền vững trong nước và quốc tế, hội nghị chuyên đề về “Ứng phó với biến đổi khí hậu - hành động của các nhà lập pháp nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững” sẽ thành công tốt đẹp.
Phát biểu ý kiến tại hội nghị, Chủ tịch Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) Saber Chowdhury đã thống kê, khoảng 80% thiên tai xảy ra trên toàn thế giới là do biến đổi khí hậu.
Theo ông, trong 45 năm qua, 88% người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai trên thế giới là nằm ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, với sự thiệt mạng của khoảng hai triệu người, gây thiệt hại đối với nhiều nền kinh tế là 1.000 tỷ USD. Điều đó cho thấy, biến đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của toàn thế giới. Sự kết nối chặt chẽ nhằm tăng cường sự thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm thiểu tác hại của thiên tai với sự tăng trưởng, giảm nghèo, thúc đẩy thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ.
Các nước cần phải đưa ra các mục tiêu chiến lược cho phụ nữ và trẻ em, những đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều nhất để triển khai nhằm giảm thiểu thiệt hại. Vì vậy, các nghị viện đóng vai trò rất quan trọng bởi trong tiến trình thực hiện hành pháp và lập pháp, đặc biệt là mục tiêu thúc đẩy các vấn đề toàn cầu.
Ông Saber Chowdhury nhấn mạnh: Có năm trụ cột để phát triển bền vững trong lĩnh vực này đó là: con người, hòa bình, thịnh vượng, sự kết nối hợp tác giữa các nghị viện, chính phủ và yếu tố phát triển về kinh tế của mỗi quốc gia.
Ban Tổ chức hội nghị cho biết: Nhận thức được tầm quan trọng của biến đổi khí hậu đối với việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDG), Quốc hội Việt Nam đã nhất trí cao với IPU về nội dung nghị sự của Hội nghị chuyên đề lần này, đó là: thảo luận về các mục tiêu phát triển bền vững, tập trung vào mục tiêu về bình đẳng giới và sức khỏe trong bối cảnh ứng phó với biến đổi khí hậu; thảo luận về các thách thức, cơ hội và hành động ứng phó với biến đổi khí hậu; các cam kết quốc tế và vai trò của các cơ quan lập pháp và huy động nguồn lực để thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững nói chung và ứng phó biến đổi khí hậu nói riêng.
Trong phiên thảo luận toàn thể sáng nay, các đại biểu đã phát biểu nhiều tham luận về các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) và vai trò của các Nghị viện để đạt được các mục tiêu này. Các đại biểu sẽ xem xét các bước thực tế mà Nghị viện có thể tiến hạnh để hỗ trợ việc thực hiện các SDG ở quốc gia và khu vực.
Các đại biểu cũng đã thảo luận những cơ hội mà các SDGs có thể mang lại để đạt được bình đẳng giới tốt hơn trong quá trình ra quyết sách phát triển bền vững và tác động của yếu tố giới đối với các chính sách phát triển bền vững.
Xây dựng thành phố thích ứng với biến đổi khí hậu
Tại lễ khai mạc, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh cho rằng, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đánh giá TP Hồ Chí Minh là một trong 10 thành phố trên thế giới bị đe dọa nhiều nhất bởi biến đổi khí hậu. Hội nghị IPU chuyên đề “Ứng phó biến đổi khí hậu - hành động của các nhà lập pháp nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững” với sự tham dự của đông đảo các nhà lãnh đạo Quốc hội, các nhà lập pháp là một minh chứng cho thấy tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường đối với tất cả các quốc gia, dân tộc.
Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, đây là cơ hội để TP Hồ Chí Minh mở rộng hợp tác với các nước cũng đang phải đối mặt với vấn đề biến đổi khí hậu; trao đổi và chia sẻ kinh nghiệm, tìm những giải pháp hiệu quả nhất để ứng phó và thích nghi với biến đối khí hậu nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, đáp ứng được nhu cầu xã hội, bảo vệ được môi trường, nguồn tài nguyên và sự phát triển bền vững cho các thế hệ con cháu mai sau.
Trên 1km2 ở TP Hồ Chí Minh có 4.773 người dân, gấp 17 lần bình quân cả nước. Trên 1km2 của thành phố, sản phẩm nội địa được tạo ra gấp 36 lần, số thuế thu được gấp 45 lần bình quân cả nước. Tuy nhiên, chất thải sinh hoạt, nhu cầu nước sinh hoạt và mật độ giao thông trên 1km2 ở thành phố gấp 17 lần cả nước là những thách thức rất lớn cho việc bảo đảm môi trường sống tốt cho người dân và làm cho thành phố nhạy cảm hơn với tác động của biến đổi khí hậu.
Đề cập về điều kiện tự nhiên, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân cho biết: TP Hồ Chí Minh nằm ở cửa sông Sài Gòn - Đồng Nai, có địa hình thấp nên gần đây phải đối mặt với thách thức mới mang tính thời đại, đó là ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đánh giá TP Hồ Chí Minh là một trong 10 thành phố trên thế giới bị đe dọa nhiều nhất bởi biến đổi khí hậu.
Qua đánh giá các yếu tố gây ra biến đổi khí hậu, các nhà khoa học nhận định các yếu tố có tác động mạnh nhất đến TP Hồ Chí Minh sẽ là nhiệt độ, lượng mưa và triều cường. Trong những năm qua, tình trạng nước biển dâng ngập lụt ở đô thị, xâm nhập mặn ngày càng sâu vào thượng nguồn đã và đang gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, nguồn cung cấp nước sạch, cơ sở hạ tầng và đời sống nhân dân thành phố.
Trước thực trạng này, TP Hồ Chí Minh đã sớm nhận thức được và đã có những chủ trương, chính sách tương ứng để ứng phó với biến đổi khí hậu ở nhiều mức độ và được lồng ghép vào nhiều lĩnh vực khác nhau như quy hoạch, năng lượng, giao thông, xây dựng, quản lý chất thải, quản lý nước, nông nghiệp. TP Hồ Chí Minh đã tham gia hoạt động của Tổ chức C40 (Tổ chức nhóm nhà lãnh đạo các thành phố trên thế giới có cam kết giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu); tham gia các hoạt động nhằm giảm thiểu phát thải khí nhà kính.
TP Hồ Chí Minh hiện đang phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam và Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) để nghiên cứu xây dựng các thể chế, tạo hành lang pháp lý, tiến tới từng bước thực hiện Thỏa thuận Paris năm 2015.
Thành phố cũng hợp tác với thành phố Osaka, Nhật Bản trong chương trình phát triển thành phố phát thải cacbon thấp và với thành phố Rotterdam, Hà Lan, trong “Chương trình TP Hồ Chí Minh phát triển về hướng biển thích ứng với biến đổi khí hậu”.
“Chúng tôi đã quyết định chủ trương xây dựng TP Hồ Chí Minh trở thành đô thị thông minh của Việt Nam, trong đó việc giám sát tác động các chỉ số môi trường và giám sát của mọi người dân được triển khai mọi nơi, góp phần bảo vệ môi trường sống lành mạnh cho mọi người dân”, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.
Với sự quyết tâm cao, trách nhiệm và hành động của các nhà lập pháp, nhiều ý tưởng, đề xuất từ hội nghị lần này sẽ thành hiện thực, góp phần nâng cao hơn nữa vai trò của lập pháp, của nghị viện trong việc giải quyết những thách thức mang tính toàn cầu.
VĂN CHÚC