Các Văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng bao gồm Báo cáo chính trị là báo cáo trung tâm, cùng với các báo cáo chuyên đề là Báo cáo tổng kết thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011 - 2020, xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030; Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020 và phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025; Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII; Báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.
Tại Hội nghị Trung ương 14 khóa XII, dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIII đã chính thức được thông qua. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đánh giá, việc chuẩn bị dự thảo các Văn kiện trình Đại hội lần này đã được tiến hành rất công phu, bài bản, chu đáo, qua nhiều lần, nhiều vòng, từng bước hoàn thiện, có nhiều đổi mới, tiến bộ về chất so với trước; quán triệt sâu sắc nguyên tắc kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, giữa kiên định và đổi mới, giữa kế thừa và phát triển; trên cơ sở phát huy tối đa dân chủ, trân trọng lắng nghe ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, cán bộ, đảng viên và Nhân dân; lựa chọn, chắt lọc, tham khảo các đề xuất tâm huyết, trách nhiệm; kết tinh trí tuệ và sức sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta.
Đúng vậy! Trước khi trình ra Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, dự thảo các Văn kiện trình Đại hội đã được Đảng tập trung xây dựng rất công phu. Ngay từ Hội nghị Trung ương 8 khóa XII, các tiểu ban đã được thành lập. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng quán triệt sâu sắc các nguyên tắc chuẩn bị văn kiện. Theo đó, văn kiện phải thể hiện sự kế thừa kết quả đạt được, đồng thời phải phát triển phù hợp với yêu cầu thực tiễn đặt ra, tạo đột phá cho giai đoạn phát triển mới. Kiên định và khẳng định kết quả đạt được là của nhiều nhiệm kỳ, với nhiều thành tựu quan trọng và dấu ấn nổi bật…. Và 24 hội nghị lấy ý kiến các tầng lớp Nhân dân cho dự thảo văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng đã được tổ chức trong 20 ngày...
Tại buổi họp báo trước Đại hội XIII diễn ra vào chiều 22/1, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư Trung ương Ðảng, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: Các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng được chuẩn bị rất công phu, bài bản, chu đáo, qua nhiều lần, nhiều vòng, từng bước hoàn thiện; quán triệt sâu sắc nguyên tắc kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn, giữa kiên định và đổi mới, giữa kế thừa và phát triển; trên cơ sở phát huy tối đa dân chủ, sự chủ động, tích cực tham gia xây dựng, hoàn thiện các dự thảo văn kiện của đại hội đảng bộ các cấp, sự đóng góp ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên và đông đảo các tầng lớp nhân dân trong nước, đồng bào ta ở nước ngoài.
Các cơ quan có trách nhiệm đã thu thập được 1.400 góp ý cho các văn kiện đại hội của đại biểu đảng bộ các tỉnh, thành, đại biểu Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân cả nước, trong đó có 80 báo cáo kiến nghị rất bài bản. Các tiểu ban và các cơ quan liên quan đã khẩn trương, nghiêm túc tổng hợp, phân tích, tiếp thu các ý kiến đóng góp xác đáng và phù hợp để hoàn thiện dự thảo các Văn kiện.
“Văn kiện chính là "linh hồn" của Đại hội. Việc Đảng quan tâm, xem xét, tiếp thu đối đa những yếu tố hợp lý trong góp ý của Nhân dân vào dự thảo Văn kiện thể hiện quan điểm nhất quán của Đảng là "lấy Dân là gốc", mọi chính sách phát triển đều "vì Nhân dân". Đây cũng là thực tế tổng kết xây dựng Đảng trong nhiệm kỳ Đại hội XII” – đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh.
Văn kiện thể hiện sự gắn kết chặt chẽ giữa tổng kết thực tiễn và lý luận. Điều đó thể hiện rõ ở việc tổng kết nhiệm kỳ khoá XII của Đảng đặt trong thực tiễn 35 năm tiến hành công cuộc Đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh, tập trung vào 10 năm thực hiện Cương lĩnh sửa đổi, bổ sung năm 2011.
Cũng theo Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, điểm mới đầu tiên khi xây dựng văn kiện thể hiện ở cách tiếp cận vì không chỉ nhìn nhận 1 nhiệm kỳ mà còn gắn với tổng kết thực hiện Cương lĩnh, đưa ra tầm nhìn và định hướng phát triển đất nước không chỉ 5 năm mà còn đến giữa thế kỷ.
Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Viết Thông, Tổng thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương: Có 8 điểm mới nổi bật trong dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng, đó là xác định chủ đề Đại hội; xác định cơ đồ đất nước sau 35 năm đổi mới; dự báo tình hình thế giới và khu vực; nêu hệ quan điểm chỉ đạo; cách tiếp cận xác định mục tiêu; nêu định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030; xác định nhiệm vụ giải pháp phát triển kinh tế trên các lĩnh vực; xác định nhiệm vụ trọng tâm, các đột phá chiến lược.
Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương khẳng định: Các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng là sự kết hợp trí tuệ và sức sáng tạo của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta; đã thể hiện được những quan điểm, chủ trương, phương hướng lớn, cho thấy tầm nhìn, tư duy chiến lược của Đảng, khát vọng phát triển của dân tộc và quyết tâm chính trị của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong công cuộc xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, với nhiều nội dung mới và điểm nhấn quan trọng.
Về nhận thức, dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIII lần này đã phân tích, đánh giá, tạo sự thống nhất cao trong nhận định về những kết quả, thành tựu đã đạt được, những hạn chế, yếu kém và nguyên nhân, bài học kinh nghiệm được rút ra từ tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, 10 năm thực hiện Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011) và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020.
Về tầm nhìn, dự thảo Văn kiện đã cập nhật kịp thời những diễn biến mới nhất của tình hình trong nước và thế giới, phân tích, dự báo có cơ sở khoa học về tình hình và xu hướng phát triển của thế giới và đất nước trong giai đoạn mới, tạo cơ sở cho việc xác định các mục tiêu phát triển trong 5 năm, 10 năm tới và tầm nhìn đến năm 2045.
Về quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, dự thảo Báo cáo chính trị lần này dành ra một mục riêng là quan điểm chỉ đạo với 5 nội dung quan trọng, có bổ sung, làm rõ hơn một số nội dung của các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo mà Đảng ta đã đề ra và từng bước hoàn thiện qua các kỳ Đại hội. Đặc biệt, đã nhấn mạnh không chỉ “kiên định và vận dụng” mà còn phải phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; khẳng định cần phải “khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc..., khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và của nền văn hóa, con người Việt Nam”...
Về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp, dự thảo đã đề ra 12 định hướng phát triển đất nước trong thời kỳ chiến lược 10 năm 2021 - 2030, sáu nhiệm vụ trọng tâm, ba đột phá chiến lược và các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục đổi mới, phát triển các ngành, lĩnh vực cụ thể với những nội dung mới, quan trọng. “Dự thảo lần này đã điều chỉnh, xác định rõ, chuẩn xác hơn mối quan hệ giữa tuân theo các quy luật thị trường và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; giữa Nhà nước, thị trường và xã hội; giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường. Đồng thời bổ sung mối quan hệ mới là giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội. Dự thảo lần này đã bổ sung, cụ thể hóa ba đột phá chiến lược do Đại hội XI, XII của Đảng xác định cho phù hợp với giai đoạn phát triển mới” – đồng chí Võ Văn Thưởng nêu rõ.
Đánh giá cao công tác chuẩn bị Văn kiện cho Đại hội, nhiều ý kiến tin tưởng khi dân chủ được phát huy, trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân được kết tinh trong Văn kiện, đó sẽ là cơ sở để Đại hội XIII đề ra được các quyết sách đúng đắn, đưa đất nước phát triển trong thời gian tới./.
Trung Anh